Phổ Nhĩ được coi như một vị anh hùng từng trải qua ngàn vạn sương nắng của hồng trần loạn thế mà mai danh ẩn tích chốn thâm sơn cùng cốc, đầy nhiệt huyết mà vô cùng thâm trầm, chỉ chờ đợi một cơ hội để định cuộc non sông. Nếu Trung Quốc nổi danh với dòng trà lên men như Phổ Nhĩ Băng Đảo Vân Nam, Dị Võ, Tây Song Bản Nạp, hay Mãnh Hải... được liệt kê vào hàng danh trà của thế giới. Thì người Việt đã có thể tự làm ra loại trà lên men tự nhiên bằng những búp trà cổ thụ tuyệt hảo nhất của vùng trà Tả Củ Tỷ.
Trà Lên Men Lá Rời Tả Củ Tỷ với vẻ ngoài bình thường chân chất, nhưng ẩn chứa bên trong một loại hương vị kỳ tuyệt và lạ lẫm. Nốt hương trầm ấm như nắng vàng một ngày trưa hè Tây Bắc, soi trên nền gỗ đất làm một thứ hương núi rừng bốc lên một cách mạnh mẽ. Vị đắng nhẹ nhàng, nhưng hậu ngọt đậm đà và dai dẳng lắng đọng nơi cổ họng. Màu nước vàng đồng mạnh mẽ và cuốn hút. Đặc biệt với độ bền dai trong nước thuộc hàng bậc nhất trong làng trà, có thể uống liên tiếp 8 nước vẫn cho ra hương vị ngọt đậm rõ ràng. Trà Lên Men Tả Củ Tỷ là đại diện đặc trưng cho khí tiết người anh hùng Việt Nam, khiêm nhường ẩn nhẫn chờ đợi thời thế mà tung hoành núi sông. Như dáng vẻ một Phù Đổng Thiên Vương (Thánh Gióng) nhiều năm ẩn nhẫn không nói không cười, thoắt đã to lớn kỳ vĩ mà gánh vác việc hệ trọng của quốc gia.
Một chút về tên gọi
Chúng tôi không sử dụng tên gọi Phổ Nhĩ cho dòng trà lên men Việt Nam. Bởi lý do hai từ Phổ Nhĩ đã mang bản chất là một địa danh của Trung Quốc. Nghĩa là khi nói đến trà Phổ Nhĩ người ta biết được nó là trà lên men của Trung Quốc, nhưng khi nói đến trà lên men thì không chỉ có vùng Phổ Nhĩ của Trung Quốc mới làm ra được. Ngày nay người Việt cũng đã có cho riêng mình loại trà lên men sâu và chất lượng không thua kém gì trà được sản xuất bởi Trung Quốc, nên chúng tôi triệt để không gọi loại trà mà người Việt làm ra là trà Phổ Nhĩ Việt Nam. Chúng ta có niềm tự hào chính đáng về một loại trà ngon của Việt Nam đó là Trà Lên Men Tả Củ Tỷ.
Nguồn gốc trà Phổ Nhĩ
Tên gọi Trà Phổ Nhĩ xuất phát từ thành phố Phổ Nhĩ Vân Nam, đây là nơi tập kết hàng hóa của vùng Vân Nam trước khi theo Con Đường Tơ Lụa phân phối đi khắp thế giới, một trong những sản phẩm quan trọng nhất của Vân Nam được các quốc gia như Tây Tạng ưa chuộng đó là trà vì vậy một nhánh của Con Đường Tơ Lụa xuất phát từ vùng này về sau gọi là Trà Mã Cổ Đạo.
Vân Nam là một cao nguyên ở phía Nam sông Dương Tử, tại đây có nhiều rừng trà trên trăm tuổi với phẩm chất cao cấp. Dưới thời Đường, khi con đường tơ lụa phát triển cực thịnh, nhu cầu mua trà của Trung Quốc tăng cao nhất là ở Tây Tạng. Để tiện cho sự vận chuyển người làm trà Vân Nam đã tìm cách đóng bánh trà để tiện cho việc vận chuyển. Trong quá trình vận chuyển bởi sự thay đổi khí hậu dọc đường nên bánh trà có hiện tượng lên men, làm thay đổi vị trà ban đầu. Người ta đã không bỏ loại trà đó đi mà vẫn để sử dụng (do giá một bánh trà thời đó rất cao) và đã phát hiện ra loại trà đó càng để lâu càng trở nên ngon hơn hẳn. Xuất phát từ nhu cầu đó một loại trà lên men với hương vị vô cùng đặc biệt được đóng bánh đã ra đời đó là Phổ Nhĩ.
Phân loại trà Phổ Nhĩ
Xét về phương pháp lên men trà Phổ Nhĩ có thể chia làm hai loại là trà Phổ Nhĩ sống và Phổ Nhĩ chín.
Xét về phương pháp gia công, trà Phổ Nhĩ có hai cách gia công là để lá rời và đóng bánh. Trà Phổ Nhĩ lá rời có tốc độ lên men nhanh hơn do toàn bộ lá trà được tiếp xúc nhiều với không khí. Trong khi đó trà Phổ Nhĩ đóng bánh có ít cơ hội tiếp xúc với không khí hơn nhất là ở phần nhân bánh, vì vậy khi tách trà Phổ Nhĩ phải tách phần vỏ ngoài dùng trước. Nên chúng ta sẽ có bốn loại Phổ Nhĩ đó là Sống Lá Rời, Sống Đóng Bánh, Chín Lá Rời và Chín Đóng Bánh.
Xét về phương pháp lên men trà Phổ Nhĩ có thể chia làm hai loại là trà Phổ Nhĩ sống và Phổ Nhĩ chín.
Trà Lên Men Lá Rời Tả Củ Tỷ
Trà Lên Men Tả Củ Tỷ là một sản phẩm mang giá trị của lòng tự hào dân tộc khi loại trà cổ thụ trứ danh của Việt nam đã đủ khả năng làm nên một loại trà mang hương vị tinh khôi của đất trời Tây Bắc. Tả Củ Tỷ có nghĩa là vựa lúa to, đây là một vùng trà của người Mông thuộc huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. Vùng trà có diện tích lên đến 250 ha ở độ cao khoảng 1200m so với mực nước biển và có tuổi đời từ 200 - 300 tuổi. Đây là vùng núi đá có điều kiện khí hậu mát mẻ quanh năm. Tả Củ Tỷ nằm chênh vênh giữa những cung đường ngoằn ngoèo. Một bên là vách núi cheo leo với đá vôi bạc trắng chen đầy rễ cây đan kết, một bên là màu xanh thăm thẳm của rừng già ẩn hiện trong sương mờ buổi sớm mai. Lẩn khuất giữa khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ ấy là những ngôi nhà đơn sơ của đồng bào trong vùng.
Vùng trà có diện tích lên đến 250 ha ở độ cao khoảng 1200m so với mực nước biển và có tuổi đời từ 200 - 300 tuổi.
Ở điều kiện sống như thế, cây trà được sinh trưởng với muôn vàn ưu đãi và thử thách. Những gốc chè hàng trăm năm tuổi đã bạc màu loang lỗ với những vết mốc in vào thớ gỗ cùng các vết sẹo bởi bão giông. Từ những vết tích khắc nghiệt ấy, các chồi trà non, búp lá vẫn mơn mởn mọc lên mang theo hương vị thanh tao, thuần khiết cùng dư vị lưu luyến lắng đọng trong tâm trí người dùng dù chỉ một lần nếm thử.
