Ít ai biết rằng, trà là thức uống có sức ảnh hưởng bậc nhất trong lịch sử nhân loại. Theo những tài liệu được tìm thấy trong suốt tiến trình phát triển của lịch sử loài người, trà hiện hữu từ rất sớm và nhanh chóng trở thành loại thức uống có ảnh hưởng, quyền lực lớn nhất trên hành tinh… và thậm chí, có thời kỳ từng được ví von "trà là thức uống khiến cả thế giới phát cuồng".
Nguồn gốc của trà
Xét về khía cạnh lịch sử hay sinh học, các chuyên gia đều thống nhất trà có nguồn gốc từ khu vực châu Á, chủ yếu là ở Tây Nam và Bắc Trung Quốc . Thời gian con người sử dụng trà chính xác từ bao giờ thì không ai biết, tuy nhiên được ước chừng là dưới triều nhà Thương (1600 TCN - 1046 TCN).
Nhiều ghi chép cho rằng, trà có nguồn gốc ở Trung Quốc do Thần Nông phát hiện vào hàng trăm năm trước trước - Ảnh: Sưu tầm
Theo những tài liệu cổ của Trung Quốc, trà là do Thần Nông - một trong Tam Hoàng của văn hóa Trung Hoa tìm ra. Truyền thuyết kể rằng, Thần Nông là người dạy nhân dân làm ruộng và rất giỏi y thuật. Ông đi tới đâu cũng tìm kiếm, thử nếm các loại cây cỏ trong tự nhiên để phân biệt đâu là thuốc chữa bệnh, đâu là thuốc độc. Vào một dịp tình cờ, ngài phát hiện ra công dụng giải độc thần kỳ của lá trà và từ đó trà được con người biết đến và ưa chuộng hơn bao giờ hết.
Do sự ảnh hưởng của truyền thuyết này, người Trung Hoa xưa ban đầu chỉ dùng trà phục vụ mục đích chữa bệnh và chỉ tầng lớp hoàng gia, quý tộc mới sữ dụng.
Sự lan tỏa kỷ diệu từ Á sang Âu
Vào thời Đường các nhà sư Nhật Bản sang Trung Quốc đã mang trà về quê hương. Từ đó, trà phát triển rất mạnh và bắt đầu lan tỏa ra nhiều quốc gia - Ảnh: Sưu tầm
Tới thời nhà Đường (618 - 907), trà trở nên phổ biến và tất cả các tầng lớp người Trung Hoa đều ưa thích. Khi đó, các nhà sư thuộc phái Thiền tông Nhật Bản sang Trung Quốc tu đạo đã mang trà về quê hương của họ. Cũng từ đó, trà phát triển rất mạnh ở xứ sở hoa anh đào, tới mức hình thành nên nghệ thuật trà đạo vang danh cả thế giới.
Thế kỷ XVI đánh dấu bước ngoặt trên con đường vươn ra thế giới của trà. Những nhà du hành châu Âu từ Trung Quốc trở về đã đem theo cây trà cây hoa nhài và cẩm quỳ về Bồ Đào Nha để trồng thử.
Ngay lập tức, trà ướp nhài thơm đã trở thành thức uống yêu thích của tầng lớp quý tộc nơi đây. Tới năm 1660, công chúa Catherine de Braganza trở thành hoàng hậu nước Anh khi kết hôn với vua Charles II. Cũng từ đó, trà phổ biến trong giới hoàng gia Anh và những tiệc trà chiều là một phần không thể thiếu trong đời sống vương giả.
Sang tới Châu Âu trà trở thành thức uống vô cùng được lòng người dân và trở thành một nét văn hóa độc đáo tại nhiều quốc gia, điển hình là Anh - Ảnh: Sưu tầm
Thế kỷ XVII, trà được du nhập vào các nước Tây và Bắc Ân như là một sản vật từ thành quả của ngành hàng hải và các cuộc phát kiến địa lý. Từ lúc người Anh và Bồ Đào Nha mang những gói trà đầu đầu tiên đến Châu Âu, đến khi nó trở thành một loại thức uống phổ biến trên toàn “lục địa già”, trà đã trải qua những giai đoạn lịch sử quan trọng. Nếu ở quê hương Châu Á, trà góp phần vào hình thành nên văn hóa của cả một quốc gia rộng lớn thì ở Châu Âu trà cũng tạo nên những dấu ấn riêng. Điển hình là ở Anh.
Nếu bạn nghĩ Anh là quốc gia đầu tiên mang trà đến Châu Âu thì bạn đã nhầm. Có nhiều tài liệu cho rằng Hoàng gia Bồ Đào Nha mới là người Châu Âu đầu tiên mang trà về từ Trung Quốc. Về mặt thương mại, thương nhân Hà Lan mới là người nhập những lô trà đầu tiên vào Châu Âu (1606) và rất nhanh sau đó, trà đã lan rộng khắp Tây Âu và Bắc Âu.
Lễ diễu hành vinh danh trà tại Autrallia - Ảnh: Sưu tầm
Hai thế kỷ sau, trà trở nên cực kì phổ biến ở mọi nơi theo sự phát triển của đế quốc Anh. Trà theo chân các thương nhân người Anh tới các thuộc địa cũ của Anh như: Mỹ, Ấn Độ... Năm 1938, thậm chí người ta còn tổ chức cả Lễ diễu hành vinh danh trà như một loại thức uống của quốc gia.
Vì sao trà lại được cả thế giới ưa chuộng như vậy?
Cho tới nay, trà là thức uống phổ biến và có ảnh hưởng lớn nhất trên toàn thế giới. Sản lượng tiêu thụ trà mỗi năm bằng tổng tiêu thụ của cà phê, chocolate, nước ngọt và rượu cộng lại với nhau. Tuy nhiên, đây không phải do may mắn mà hoàn toàn là do những đặc tính tự nhiên nổi trội của loại đồ uống này.
Trà được ưa chuộng trên thế giới do có nhiều công dụng đặc biệt có lợi cho sức khỏe - Ảnh: Sưu tầm
- Trà chứa một số lượng lớn các hóa chất sinh học như flavonoid, acid amin, vitamin… có tác dụng chống ung thư. Đặc biệt, caffeine trong trà sẽ giúp con người tỉnh táo nếu uống vào buổi sớm.
- Trà cũng thúc đẩy quá trình trao đổi chất và được đưa vào nhiều thực đơn ăn kiêng. Ngoài ra, phải kể tới catechin trong trà xanh có thể ngăn ngừa béo phì, ung thư gan hay đại tràng.
Một nguyên nhân khác đó là ở mỗi nơi, trà lại được pha chế biến đổi theo những cách khác nhau cho phù hợp với văn hóa địa phương. Chính vì vậy, trà ở mỗi nơi mỗi khác, mang những tinh hoa văn hóa của các dân tộc khác nhau. Như tại Nhật người ta phát triển trà thành một bộ môn nghệ thuật Trà Đạo mang tính quốc gia, tại Anh trà trở thành một loại thức uống biểu trưng cho văn hóa, cho sự thanh tao và quý phái qua các loại tiệc trà chiều kết hợp cùng bành ngọt, tại Ấn Độ trà trở thành một mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của quốc gia này,…
Chẳng hạn, người Á Đông như Trung Quốc, Việt Nam thích uống trà xanh, trong khi người phương Tây chuộng trà đen, còn người Trung Đông thích trà pha với hồ trăn, hạnh nhân, thảo quả, quế…
Tham khảo thêm thông tin tại đây.
